Νόσος καρωτίδων (στένωση καρωτίδων)
Τι είναι η καρωτιδική νόσος (νόσος καρωτίδων);
Η νόσος καρωτίδων είναι μία κατάσταση η οποία αυξάνει την πιθανότητα εκδήλωσης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Αυτή εμφανίζεται όταν λίπος εναποτίθεται στο εσωτερικό τοίχωμα των καρωτίδων αρτηριών,
οδηγώντας στην δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Οι καρωτίδες αρτηρίες είναι οι δύο κύριες αρτηρίες που αιματώνουν τον εγκέφαλο . Η δημιουργία αθηρωματικών πλακών οδηγεί σε σταδιακή στένωση των καρωτίδων αρτηριών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της καρωτιδικής νόσου;
Η νόσος καρωτίδων μπορεί να προκαλέσει αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό, αλλά μπορεί να είναι και ασυμπτωματική.
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ): Το ΑΕΕ εκδηλώνεται όταν ένα τμήμα του εγκεφάλου παύει να αιματώνεται φυσιολογικά. Η καρωτιδική νόσος μπορεί να οδηγήσει σε ΑΕΕ καθώς θρόμβοι αίματος μπορεί να σχηματιστούν στα σημεία στένωσης των καρωτίδων. Στη συνέχεια τμήματα αυτών των θρόμβων ή τμήματα της αθηρωματικής πλάκας μπορεί να αποκοληθούν από την καρωτίδα αρτηρία και να μετακινηθούν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος προς τον εγκέφαλο, προκαλώντας την απόφραξη αρτηριών μικρότερης διαμέτρου.
Ορισμένοι ασθενείς που έχουν υποστεί ΑΕΕ μπορεί να ανακάμψουν πλήρως χωρίς καθόλου ή με ήπια υπολλειπόμενη νευρολογικά σημειολογία (ήπια νευρολογικά συμπτώματα). Παρόλα αυτά, αρκετοί ασθενείς έχουν σοβαρά προβλήματα μετά από ένα ΑΕΕ. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να:
- Μην μπορούν να μιλήσουν ή να κατανοήσουν την ομιλία άλλων
- Είναι παράλυτοι από μία πλευρά του σώματός τους
- Μην μπορούν να ντυθούν, να σιτιστούν ή να φροντίσουν μόνοι τους τον εαυτό τους (αυτοεξυπηρέτηση)
Παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο (TIA–transient ischemic attack): Τα ΤΙΑ είναι ουσιαστικά εγκεφαλικά επεισόδια που διαρκούν μικρό χρονικό διάστημα, αλλά δεν προκαλούν μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. Τα ΤΙΑ εμφανιζονται όταν ένας θρόμβος αίματος αποφράσσει κάποιο αγγείο του εγκεφάλου για μικρό διάστημα, και στη συνέχεια το αγγείο ξανανοίγει. Ασθενείς με ΤΙΑ εκδηλώνουν συμπτώματα όπως σε ένα ΑΕΕ, αλλά αυτά τα συμπτώματα εξαφανίζονται μετά από λίγη ώρα. Παρόλα αυτά, αυτοί οι ασθενείς έχουν πολύ υψηλό κίνδυνο εκδήώσης ενός εγκεφαλικού.
Υπάρχει κάποια εξέταση για την διάγνωση της καρωτιδικής νόσου;
Ναι. Ορισμένες από αυτές τις εξετάσεις περιλαμβάνουν:
- Τρίπλεξ καρωτίδων (υπέρηχος):Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί υπερήχους για την ανάδειξη στένωσης
- Μαγνητική αγγειογραφία καρωτίδων:Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί ισχυρό μαγνητικό πεδίο σε συνδυασμό με ειδικό σκιαγραφικό για την εκτίμηση στένωσης στην καρωτίδα αρτηρία
- Αξονική αγγειογραφία καρωτίδων:Αυτή η εξέταση χρησιμοποιεί ακτίνες Χ σε συνδυασμό επίσης με ειδικό σκιαγραφικό για την εκτίμηση στένωσης στην καρωτίδα αρτηρία
Πώς αντιμετωπίζεται η νόσος καρωτίδων;
Η θεραπεία έγκειται κυρίως στην αποφυγή εκδήλωσης ΑΕΕ. Αυτή περιλαμβάνει:
Αλλαγές τρόπου ζωής:
- Διακοπή καπνίσματος εφόσον ο ασθενής καπνίζει
- Σωματική άσκηση
- Απώλεια βάρους εφόσον ο ασθενής είναι υπέρβαρος
- Κατανάλωση τροφών χαμηλών σε λίπη και χοληστερόλη , φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών προιόντων με χαμηλά λιπαρά
Φάρμακα:
Διαφορετικοί ασθενείς χρειάζονται διαφορετικά φάρμακα για να μειώσουν την πιθανότητα εμφάνισης ΑΕΕ. Γενικά φάρμακα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα και με τις συνοδές νόσους του ασθενή, είναι:
- Φάρμακα που μειώνουν την αρτηριακή πίεση
- Φάρμακα που μειώνουν την χοληστερίνη
- Φάρμακα που εμποδίζουν την δημιουργία θρόμβου
Χειρουργική διόρθωση: Οι αγγειοχειρουργοί μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να αφαιρέσουν την αθηρωματική πλάκα που προκαλεί σημαντική ή συμπτωματική στένωση στις καρωτίδες αρτηρίες, με μία διαδικασία που ονομάζεται ενδαρτηριεκτομή.
Αγγειοπλαστική καρωτίδας (carotid stenting): Οι επεμβατικοί καρδιολόγοι σε αυτή την περίπτωση τοποθετούν ένα stent στην νοσούσα καρωτίδα, με στόχο την διάνοιξή της.
Ποια είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία για εμένα;
Η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία εξαρτάται από:
- Αν έχετε ήδη υποστεί ΑΕΕ ή ΤΙΑ που οφείλεται σε νόσο καρωτίδων
- Πόσο στένωση έχει η καρωτίδα αρτηρία
- Πόσο χρονών είστε
- Αν είστε άνδρας ή γυναίκα
- Αν έχετε συνοδά προβλήματα υγείας, πέραν της καρωτιδικής νόσου
Πηγή:
Μετάφραση-Επιμέλεια
Μάριος Δ. Κολιός
Ειδικός Καρδιολόγος-Στρατιωτικός Ιατρός
Επιστημονικός Συνεργάτης Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής ΠΓΝ Ιωαννίνων
Βιβλιογραφία:
Lansberg MG, O’Donnell MJ, Khatri P, et al. Antithrombotic and thrombolytic therapy for ischemic stroke: Antithrombotic Therapy and Prevention of Thrombosis, 9th ed: American College of Chest Physicians Evidence-Based Clinical Practice Guidelines. Chest 2012; 141:e601S.
Kernan WN, Ovbiagele B, Black HR, et al. Guidelines for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack: a guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke 2014; 45:2160.
Easton JD, Saver JL, Albers GW, et al. Definition and evaluation of transient ischemic attack: a scientific statement for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association Stroke Council; Council on Cardiovascular Surgery and Anesthesia; Council on Cardiovascular Radiology and Intervention; Council on Cardiovascular Nursing; and the Interdisciplinary Council on Peripheral Vascular Disease. The American Academy of Neurology affirms the value of this statement as an educational tool for neurologists. Stroke 2009; 40:2276.
