Πανευρωπαϊκή Ημέρα Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης 2020
Η 16η Οκτωβρίου έχει οριστεί ως Πανευρωπαϊκή Ημέρα Αναζωογόνησης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνης.
Η εξελισσόμενη πανδημία ωθεί τους κλινικούς ιατρούς, τους υγειονομικούς σχηματισμούς, τους κρατικούς φορείς αλλά και τους απλούς πολίτες να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν αντίστοιχα νέους κανόνες που διαφέρουν δραστικά από την κλασική αντιμετώπιση μίας καρδιακής ανακοπής.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (CPR) εφαρμόζεται σε κάθε θύμα καρδιακής ανακοπής εκτός κι αν ο ασθενής ή κάποιο εξουσιοδοτημένο μέλος/συγγενής έχει σαφώς εκδηλώσει επιθυμία να μην αναζωογονηθεί (do-not-resuscitate order – DNR). Σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής, εφαρμόζεται άμεσα CPR από οποιονδήποτε παρευρισκόμενο μέχρι την άφιξη εξειδικευμένης βοήθειας και προσωπικού. Η έλευση του COVID-19 έχει αναθεωρήσει την τυπική αντιμετώπιση της καρδιακής ανακοπής τόσο σε εξω- όσο και σε ενδο- νοσοκομειακό επίπεδο. (1)
Παρά τον αυξημένο κίνδυνο αναπνευστικής ανεπάρκειας και καρδιαγγειακών επιπλοκών από τον COVID-19, δεν είναι σαφές αν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της έξαρσης της πανδημίας και των εξωνοσοκομειακών ανακοπών. Σε μία προοπτική μελέτη στην Λομβαρδία της Ιταλίας, μία από τις πρώτες περιοχές εκτός Κίνας που εκδηλώθηκε η νόσος, η συνολική επίπτωση των εξωνοσοκομειακών ανακοπών το 2020 συσχετίστηκε ιδιαίτερα ισχυρά με την συνολική επίπτωση της COVID-19, εύρημα που θα μπορούσε να αποδοθεί τόσο στις επιπλοκές της ίδιας της νόσου όσο και στη μη εφαρμογή κλασικής CPR. (2)
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (3) και η International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR) (4) κατηγοριοποιούν την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση ως μία θεραπευτική μέθοδο που προάγει την δημιουργία σταγονιδίων σε μορφή αεροζόλ (aerosol generating procedure) που καθιστά τον COVID-19 ιδιαίτερα μεταδοτικό.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Birmingham NHS Foundation Trust αναφέρουν ότι σε περίπτωση ασθενούς με καρδιακή ανακοπή εκτός του τμήματος επειγόντων περιστατικών, μπορεί να του χορηγηθεί απινίδωση εφόσον είναι σε απινιδώσιμο ρυθμό, αλλά αν αυτή δεν είναι επιτυχής, «περαιτέρω αναζωογόνηση είναι μάταιη».
Σε περίπτωση που το θύμα καρδιακής ανακοπής είναι ύποπτο κρούσμα COVID-19, τότε θα πρέπει να εφαρμόζονται θωρακικές συμπιέσεις και αερισμός μόνο αν βρίσκεται στο τμήμα επειγόντων περιστατικών και μόνο από προσωπικό με κατάλληλο προστατευτικό ιματισμό (FFP3 μάσκα, πλήρης στολή με κάλυψη χεριών, γάντια και προστασία οφθαλμών). (3)
Αντίθετα, σε άλλη μελέτη στην περιοχή του Seattle and King County στις ΗΠΑ (5) ενθαρρύνεται η εφαρμογή CPR μόνο με θωρακικές συμπιέσεις, καθώς αναφέρεται ότι η νόσος COVID-19 διαγνώσθηκε σε λιγότερο από 10% των εξωνοσοκομειακών ανακοπών.
Υποθέτωντας ότι η πιθανότητα μετάδοσης της νόσου σε έναν διασώστη που εφαρμόζει CPR μόνο με θωρακικές συμπιέσεις είναι 10%, σε 100 καρδιοπνευμονικές αναζωογονήσεις , θα μολύνεται από COVID-19 ένας διασώστης. Θεωρώντας ότι η θνητότητα από COVID-19 είναι 1%, περίπου 1 διασώστης μπορεί να πεθάνει σε κάθε 10.000 διασώστες που θα έχουν εφαρμόσει CPR.
Συγκριτικά, η εφαρμογή CPR από παρευρισκόμενους θα σώσει αντίστοιχα περίπου 300 ζωές στα 10.000 θύματα εξωνοσοκομειακής ανακοπής. Βέβαια δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε τα πολύ πιθανολογούμενα ως και υποτιθέμενα ποσοστά νόσησης από COVID-19 των εξωνοσοκομειακών ανακοπών και μετάδοσης της νόσου, αλλά και το γεγονός ότι ακόμα κι αν ισχύουν αυτά τα νούμερα, ποιος θα είναι αυτός ο διασώστης-ήρωας που τελικά θα θυσιαστε.
Στο Παρίσι (6) καταγράφηκε διπλασιασμός των εξωνοσοκομειακών ανακοπών, με ταυτόχρονη μείωση των ποσοστών επιβίωσης, σε σύγκριση με παρόμοια χρονική περίοδο του προηγούμενου έτους. Όπως αναφέρουν και οι συγγραφείς, αν και τα αποτελέσματα αυτά μπορεί να σχετίζονται μερικώς με μόλυνση από COVID-19, έμμεσες επιδράσεις από το lockdown και την παροχή υπηρεσιών υγείας θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψιν.
Μετάφραση-Επιμέλεια
Μάριος Δ. Κολιός
Ειδικός Καρδιολόγος-Στρατιωτικός Ιατρός
Επιστημονικός Συνεργάτης Α΄Καρδιολογικής Κλινικής ΠΓΝ Ιωαννίνων
Βιβλιογραφία
1. Kramer DB, Lo B, Dickert NW. CPR in the Covid-19 Era – An Ethical Framework [published online ahead of print, 2020 May 6]. N Engl J Med. 2020;10.1056/NEJMp2010758. doi:10.1056/NEJMp2010758
2. Baldi E, Sechi GM, Mare C, et al. Out-of-Hospital Cardiac Arrest during the Covid-19 Outbreak in Italy [published online ahead of print, 2020 Apr 29]. N Engl J Med. 2020;NEJMc2010418. doi:10.1056/NEJMc2010418
3. Mahase E, Kmietowicz Z. Covid-19: Doctors are told not to perform CPR on patients in cardiac arrest. BMJ. 2020;368:m1282. Published 2020 Mar 29. doi:10.1136/bmj.m1282
4. European Resuscitation Council COVID-19 Guidelines https://www.erc.edu/covid
5. Sayre MR, Barnard LM, Counts CR, et al. Prevalence of COVID-19 in Out-of-Hospital Cardiac Arrest: Implications for Bystander CPR [published online ahead of print, 2020 Jun 4]. Circulation. 2020;10.1161/CIRCULATIONAHA.120.048951. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.120.048951
6. Marijon E, Karam N, Jost D, et al. Out-of-hospital cardiac arrest during the COVID-19 pandemic in Paris, France: a population-based, observational study [published online ahead of print, 2020 May 27]. Lancet Public Health. 2020;S2468-2667(20)30117-1. doi:10.1016/S2468-2667(20)30117-1
