Υποκατάστατα ζάχαρης και καρδιά
Μια νέα κατευθυντήρια γραμμή από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) σχετικά με τα γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη (NSS) συνιστά να μην χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο του βάρους ή τη μείωση του κινδύνου για διαβήτη, καρδιακές παθήσεις ή καρκίνο. Αυτές οι γλυκαντικές ουσίες περιλαμβάνουν ασπαρτάμη, ακεσουλφάμη Κ, advantame, σακχαρίνη, σουκραλόζη, στέβια και παράγωγα στέβιας.
Η σύσταση βασίζεται στα ευρήματα μιας συστηματικής ανασκόπησης που συγκέντρωσε δεδομένα από 283 μελέτες σε ενήλικες, παιδιά, έγκυες γυναίκες και μικτούς πληθυσμούς.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η χρήση NSS δεν παρέχει κανένα μακροπρόθεσμο όφελος στη μείωση του σωματικού λίπους σε ενήλικες ή παιδιά. Προτείνουν επίσης ότι η μακροχρόνια χρήση των NSS μπορεί να έχει πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Για να διευκρινιστεί, η βραχυπρόθεσμη χρήση NSS οδηγεί σε μικρή μείωση του σωματικού βάρους και του δείκτη μάζας σώματος σε ενήλικες χωρίς σημαντικές επιπτώσεις σε άλλα μέτρα καρδιομεταβολικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της γλυκόζης νηστείας, της ινσουλίνης, των λιπιδίων του αίματος και της αρτηριακής πίεσης.
Αντίθετα, σε μακροπρόθεσμη βάση, τα αποτελέσματα από προοπτικές μελέτες κοόρτης υποδηλώνουν ότι η υψηλότερη πρόσληψη NSS σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακές παθήσεις και θνησιμότητα από όλες τις αιτίες σε ενήλικες (στοιχεία πολύ χαμηλής έως χαμηλής βεβαιότητας).
Όσον αφορά τον κίνδυνο για καρκίνο, τα αποτελέσματα από μελέτες περιπτωσιολογικών μαρτύρων υποδηλώνουν συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης σακχαρίνης και του καρκίνου της ουροδόχου κύστης (στοιχεία πολύ χαμηλής βεβαιότητας), αλλά δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές συσχετίσεις για άλλους τύπους καρκίνου σε μελέτες ελέγχου περιπτώσεων ή μετα-ανάλυση προοπτικών μελετών κοόρτης.
Σχετικά λιγότερες μελέτες βρέθηκαν για παιδιά και τα αποτελέσματα ήταν σε μεγάλο βαθμό ασαφή.
Τέλος, τα αποτελέσματα για τις έγκυες γυναίκες δείχνουν ότι η υψηλότερη πρόσληψη NSS σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού (στοιχεία χαμηλής βεβαιότητας) και πιθανώς λιπώδη στους απογόνους (στοιχεία πολύ χαμηλής βεβαιότητας).
Μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης
«Η αντικατάσταση των ελεύθερων σακχάρων με NSS δεν βοηθά στον έλεγχο του βάρους μακροπρόθεσμα. Οι άνθρωποι πρέπει να εξετάσουν άλλους τρόπους για να μειώσουν την πρόσληψη ελεύθερων σακχάρων, όπως η κατανάλωση τροφίμων με φυσικά σάκχαρα, όπως φρούτα ή τρόφιμα και ποτά χωρίς ζάχαρη», δήλωσε ο Francesco Branca, MD, PhD, διευθυντής του Τμήματος Διατροφής και Ασφάλειας Τροφίμων, σε δελτίο τύπου.
«Οι NSS δεν είναι απαραίτητοι διατροφικοί παράγοντες και δεν έχουν θρεπτική αξία. Οι άνθρωποι θα πρέπει να μειώσουν εντελώς τη γλυκύτητα της διατροφής, ξεκινώντας από νωρίς στη ζωή, για να βελτιώσουν την υγεία τους», πρόσθεσε.
Εφαρμογή της κατευθυντήριας γραμμής
Η σύσταση ισχύει για όλους τους ανθρώπους εκτός από τα άτομα με προϋπάρχοντα διαβήτη και περιλαμβάνει όλα τα συνθετικά και φυσικά ή τροποποιημένα μη θρεπτικά γλυκαντικά, δήλωσε ο ΠΟΥ.
Η σύσταση δεν ισχύει για προϊόντα προσωπικής φροντίδας και υγιεινής που περιέχουν NSS, όπως οδοντόκρεμες, κρέμες δέρματος και φάρμακα, ή για σάκχαρα χαμηλών θερμίδων και αλκοόλες σακχάρων (πολυόλες).
Επειδή η σχέση που παρατηρείται στα στοιχεία μεταξύ των NSS και των αποτελεσμάτων της νόσου μπορεί να συγχέεται από τα βασικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων στη μελέτη και τα περίπλοκα πρότυπα χρήσης της NSS, η σύσταση αξιολογήθηκε ως «υπό όρους» από τον ΠΟΥ.
«Αυτό σηματοδοτεί ότι οι αποφάσεις πολιτικής που βασίζονται σε αυτή τη σύσταση μπορεί να απαιτούν ουσιαστική συζήτηση σε συγκεκριμένα πλαίσια χωρών, που συνδέονται για παράδειγμα με την έκταση της κατανάλωσης σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες», ανέφερε το δελτίο τύπου του ΠΟΥ.
Μετάφραση-Επιμέλεια:
Μάριος Δ. Κολιός
Ειδικός Καρδιολόγος
Στρατιωτικός Ιατρός
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
