Συμπληρώματα Βιταμινών – Βιταμίνες
Τι είναι οι βιταμίνες;
Οι βιταμίνες είναι συστατικά των τροφών. Οι περισσότερες βιταμίνες είναι ουσίες που δεν μπορεί να συνθέσει το ανθρώπινο σώμα, αλλά είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του. Τα συμπληρώματα βιταμινών μπορεί να είναι σε μορφή χαπιού, κάψουλας ή υγρών, και αποτελούν μία άλλη μορφή λήψης βιταμινών , πέραν της τροφής.
Ένας γενικά υγιής οργανισμός δεν χρειάζεται να λαμβάνει συμπληρώματα βιταμινών, αν και πιθανόν η λήψη ορισμένων βιταμινών με τη μορφή συμπληρωμάτων, δεν είναι βλαβερή. Οι ειδικοί συστήνουν η πρόσληψη βιταμινών να γίνεται με την τροφή και όχι με συμπληρώματα, διότι η κατανάλωση τροφής έχει επιπλέον ευεργετικές επιδράσεις, πέραν από την λήψη των βιταμινών. Βέβαια σε ορισμένες ειδικές καταστάσεις, η πρόσληψη βιταμινών είναι βοηθητική, όπως στην εγκυμοσύνη. Γενικά, ορισμένες ομάδες ανθρώπων μπορεί να ωφεληθούν από την λήψη βιταμινών, όπως:
- Ενήλικες άνω των 65 ετών: Μεγαλύτεροι ενήλικες, άνω των 65 ετών, μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνουν συμπληρωματικά βιταμίνη D, εφόσον έχουν έλλειψη, σε ποσότητα 600-800 μονάδες ημερησίως, για την πρόληψη οστεοπόρωσης-καταγμάτων
- Άτομα με έλλειψη βιταμινών: Άτομα με αποδεδειγμένη έλλειψη βιταμινών, μπορεί να επωφεληθούν από την λήψη σκευασμάτων βιταμίνης, μετά από αντίστοιχη συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Υπάρχουν κάποιες βιταμίνες που δεν θα πρέπει να λαμβάνουμε;
Ναι, υπάρχουν ορισμένα συμπληρώματα βιταμινών που μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα:
- Βιταμίνη Α: Σε μέρη όπου η σωστή, πλήρης διατροφή υπάρχει, όπως στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, οι ιατροί συστήνουν την ΜΗ λήψη επιπλέον βιταμίνης Α από συμπληρώματα, καθώς αυξάνει την πιθανότητα καρκίνου, καρδιαγγειακής νόσου και οστικών καταγμάτων. Επιπλέον οι έγγυες γυναίκες που λαμβάνουν υπέρμετρη ποσότητα βιταμίνης Α, μπορεί να προκαλέσει σημαντικές βλάβες στο έμβρυο.
- Βιταμίνη Ε: Επίσης, υπέρμετρη λήψη βιταμίνης Ε σχετίζεται με αυξημένη θνητότητα, και για το λόγο αυτό δεν συστήνεται κατανάλωση τέτοιων σκευασμάτων από υγιή πληθυσμό.
Ο καλύτερος τρόπος για την πρόσληψη των απαραίτητων βιταμινών, είναι μέσω των τροφών, όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως. Σε περίπτωση εγκυμοσύνης, σίγουρα χρειάζεται η πρόσληψη φολικού οξέος (μορφής βιταμίνης Β), και καλό είναι να αποφεύγεται η υπέρμετρη πρόσληψη βιταμίνης Α, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως.
Πολλοί Αμερικάνοι και Ευρωπαίοι αναφέρουν ότι λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής, παρόλο που δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ωφελούν. Σε μία προοπτική έρευνα κοόρτης, ερευνητές αξιολόγησαν την δράση συμπληρωμάτων διατροφής με την λήψη θρεπτικών συστατικών από τροφές και έλεγξαν αν βοηθούν στην μείωση της θνητότητας και την αύξηση της επιβίωσης, σε πάνω από 30.000 ενήλικες στις Η.Π.Α. Η έρευνα διήρκησε για πάνω από 6 έτη. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, λάμβαναν συμπληρώματα διατροφής. Επιπλέον λήφθηκαν υπόψιν δημογραφικά στοιχεία των συμμετεχόντων, συνήθειες και τρόπος ζωής, ατομικά και οικογενειακά προβλήματα υγείας. Η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής δεν συσχετίσθηκε με μείωση της θνητότητας. Επιπλέον, υπέρμετρη αύξηση ασβεστίου(>1000 mg/ημερησίως) από συμπληρώματα διατροφής συσχετίσθηκε με αύξηση του κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου, και υπέρμετρη λήψη βιταμίνης D (>10 μg/ημερησίως) από συμπληρώματα διατροφής σε συμμετέχοντες χωρίς έλλειψη βιταμίνης D, συσχετίσθηκε με αυξημένη θνητότητα.
Τα ευρήματα αντικατοπτρίζουν ευρήματα και από άλλες μελέτες, και ενισχύουν το γεγονός ότι σωστή λήψη βιταμινών και θρεπτικών συστατικών από τροφές οδηγεί σε ευεργετικά αποτελέσματα, με ελάχιστο ή καθόλου όφελος να προσφέρουν τα συμπληρώματα διατροφής.
Μετάφραση – Επιμέλεια
Μάριος Δ. Κολιός
Ειδικός Καρδιολόγος-Στρατιωτικός Ιατρός
Επιστημονικός Συνεργάτης Α’ Καρδιολογικής Κλινικής ΠΓΝ Ιωαννίνων
Βιβλιογραφία
Chen F et al. Association among dietary supplement use, nutrient intake, and mortality among U.S. adults: A cohort study. Ann Intern Med 2019 Apr 9; [e-pub]. (https://doi.org/10.7326/M18-2478)
