Στένωση αορτικής βαλβίδας

---

   Τι είναι η στένωση αορτικής βαλβίδας (αορτική στένωση ή στένωση αορτής);

Με τον όρο στένωση αορτικής βαλβίδας ονομάζουμε την κατάσταση εκείνη κατά την οποία μία από τις βαλβίδες της καρδιάς, η οποία λέγεται αορτική βαλβίδα, δεν ανοίγει πλήρως.

Η καρδιά αποτελείται από τέσσερις κοιλότητες, την αριστερή και δεξιά κοιλία, τον αριστερό και δεξιό κόλπο, και τέσσερις βαλβίδες, την αορτική, την μιτροειδή, την τριγλώχινα και την πνευμονική βαλβίδα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, οι καρδιακές βαλβίδες επιτρέπουν την ροή του αίματος προς μία μόνο κατεύθυνση. Στην περίπτωση της αορτικής βαλβίδας, το αίμα μετακινείται από την αριστερή κοιλία, διαμέσου αυτής, προς το μεγαλύτερο αγγείο του ανθρώπινου σώματος, την αορτή. Η αορτή με τη σειρά της μεταφέρει αίμα προς όλα τα σημεία του σώματος. Στην αορτική στένωση, η αορτική βαλβίδα, λόγω συγκόλλησης των πτυχών της, δεν ανοίγει πλήρως, προκαλώντας στένωση αυτής. Σε αυτή την περίπτωση:

• Δεν εξωθείται αρκετή ποσότητα αίματος σε κάθε συστολή
• Η καρδιά πρέπει να δουλέψει πιο σκληρά για να εξωθήσει αίμα στο υπόλοιπο σώμα, οδηγώντας σταδιακά σε βάθος χρόνου σε σοβαρά προβλήματα.
• Η στένωση αορτικής βαλβίδας αποτελεί την πιο συχνή αιτία απόφραξης του χώρου εξόδου της αριστερής κοιλίας τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.

 

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν στένωση αορτικής βαλβίδας;

Υπάρχουν τρεις βασικές αιτίες που ευθύνονται για στένωση αορτικής βαλβίδας:

• Συγγενής ανωμαλία της αορτικής βαλβίδας, συχνά συνοδευόμενη από επασβέστωση αυτής (πχ δίπτυχη αορτική βαλβίδα)
• Επασβέστωση μίας τρίπτυχης (φυσιολογικής) αορτικής βαλβίδας
• Ρευματική βαλβιδική νόσος, η οποία συνήθως προσβάλει επιπλέον την μιτροειδή βαλβίδα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι ασθενείς με ρευματική βαλβιδική νόσο να παρουσιάζουν ρευματική στένωση αορτικής βαλβίδας και ρευματική στένωση ή/και ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας.

Σπανιότερα αίτια περιλαμβάνουν μεταβολικά νοσήματα (νόσος Fabry) , ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η τελικού σταδίου χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της αορτικής στένωσης;

Στα πρώιμα στάδια της νόσου, οι ασθενείς δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Συνήθως η διάγνωση τίθεται τυχαία, μετά από ακρόαση της καρδιάς και ανάδειξη καρδιακού φυσήματος, σε τακτικό έλεγχο. Τα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν την στένωση αορτικής βαλβίδας, περιλαμβάνουν:

• Δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή)
• Ζάλη ή λιποθυμία (απώλεια αισθήσεων)
• Στηθάγχη (θωρακικό άλγος)

Συνήθως τα συμπτώματα αυτά παρουσιάζονται κατά την φυσική δραστηριότητα.

 

Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εξέταση για την διάγνωση της αορτικής στένωσης;

Ναι. Ο υπέρηχος καρδιάς (τρίπλεξ) αποτελεί μία πολύ καλή εξέταση για την διάγνωση και παρακολούθηση ασθενών με στένωση αορτικής βαλβίδας. Σε περίπτωση που χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για την λειτουργία της καρδιάς, μπορεί να χρειαστεί μία σειρά επιπλέον εξετάσεων όπως είναι ο καρδιακός καθετηριασμός (στεφανιογραφία) και το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ).

 

 

 

Πώς θεραπεύεται η στένωση αορτικής βαλβίδας;

Η θεραπεία εξαρτάται από τα συμπτώματα και την σοβαρότητα της στένωσης. Εφόσον η αορτική στένωση δεν είναι σοβαρού βαθμού, και ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός, δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη θεραπεία. Παρόλα αυτά, θα χρειαστεί τακτική παρακολούθηση για το ενδεχόμενο σταδιακής επιδείνωσης της νόσου. Στην περίπτωση που η στένωση είναι σοβαρή και ο ασθενής είναι συμπτωματικός, απαιτείται εξειδικευμένη θεραπεία, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει:

Χειρουργική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας: Με αυτό τον τρόπο ο χειρουργός αντικαθιστά την στενωμένη φυσική αορτική βαλβίδα με μία

άλλη προσθετική (μεταλλική ή βιολογική), η οποία ανοίγει φυσιολογικά (διαβάστε περισσότερα στον σύνδεσμο http://kolios-kardiologos.gr/προσθετική-βαλβίδα ) .

Διακαθετηριακή αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας: Με αυτή την μέθοδο γίνεται τοποθέτηση μίας προσθετικής βαλβίδας στο σημείο της στενωμένης βαλβίδας, χωρίς να χρειάζεται η διενέργεια ανοιχτού χειρουργείου με θωρακοτομή.

Διάνοιξη στενωμένης αορτικής βαλβίδας με μπαλόνι: Με αυτή την μέθοδο επιτυγχάνεται διάνοιξη της ίδιας βαλβίδας που έχει υποστεί στένωση, και συστήνεται σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες, δεν είναι όμως η πιο ενδεδειγμένη μέθοδος σε ενήλικες και ηλικιωμένους.

Φάρμακα: Δεν υπάρχουν εξειδικευμένα φάρμακα για την αντιμετώπιση της αορτικής στένωσης. Σκοπός της φαρμακευτικής θεραπείας είναι η αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου όπως η δυσλιπιδαιμία και η αρτηριακή υπέρταση.

 

Είναι επικίνδυνη η άθληση;

Στην περίπτωση που η στένωση είναι ήπια και ο ασθενής δεν παρουσιάζει καθόλου συμπτώματα, είναι πολύ πιθανό να μπορεί να αθλείται κανονικά. Αντιθέτως, αν η στένωση είναι σοβαρή και προκαλεί συμπτώματα, θα χρειαστεί να υπάρξει περιορισμός της φυσικής δραστηριότητας.

 

Χρειάζεται προσοχή σε περίπτωση που μία γυναίκα με στένωση αορτικής βαλβίδας, επιθυμεί να μείνει έγκυος;

Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να γίνει συζήτηση με τον θεράποντα ιατρό για τους κινδύνους που μπορεί να ενέχει ο συνδυασμός εγκυμοσύνης σε ασθενή με σοβαρή αορτική στένωση. Ο θεράπων ιατρός πιθανόν να συστήσει αντιμετώπιση της βαλβιδοπάθειας πριν την εγκυμοσύνη.

 

 

Επιμέλεια:

Μάριος Δ. Κολιός

Ειδικός Καρδιολόγος-Στρατιωτικός Ιατρός

Επιστημονικός Συνεργάτης Α’ Καρδιολογικής Κλινικής ΠΓΝ Ιωαννίνων

 

Βιβλιογραφία:

Eveborn GW, Schirmer H, Heggelund G, et al. The evolving epidemiology of valvular aortic stenosis. the Tromsø study. Heart 2013; 99:396.

Rosenhek R, Binder T, Porenta G, et al. Predictors of outcome in severe, asymptomatic aortic stenosis. N Engl J Med 2000; 343:611.

Palta S, Pai AM, Gill KS, Pai RG. New insights into the progression of aortic stenosis: implications for secondary prevention. Circulation 2000; 101:2497.

Pellikka PA, Sarano ME, Nishimura RA, et al. Outcome of 622 adults with asymptomatic, hemodynamically significant aortic stenosis during prolonged follow-up. Circulation 2005; 111:3290.

Rosenhek R, Zilberszac R, Schemper M, et al. Natural history of very severe aortic stenosis. Circulation 2010; 121:151.

Freeman RV, Otto CM. Spectrum of calcific aortic valve disease: pathogenesis, disease progression, and treatment strategies. Circulation 2005; 111:3316.

Briand M, Lemieux I, Dumesnil JG, et al. Metabolic syndrome negatively influences disease progression and prognosis in aortic stenosis. J Am Coll Cardiol 2006; 47:2229.

Pohle K, Mäffert R, Ropers D, et al. Progression of aortic valve calcification: association with coronary atherosclerosis and cardiovascular risk factors. Circulation 2001; 104:1927.

Kamalesh M, Ng C, El Masry H, et al. Does diabetes accelerate progression of calcific aortic stenosis? Eur J Echocardiogr 2009; 10:723.

Garcia D, Pibarot P, Dumesnil JG, et al. Assessment of aortic valve stenosis severity: A new index based on the energy loss concept. Circulation 2000; 101:765.

Lester SJ, McElhinney DB, Miller JP, et al. Rate of change in aortic valve area during a cardiac cycle can predict the rate of hemodynamic progression of aortic stenosis. Circulation 2000; 101:1947.

Kitai T, Honda S, Okada Y, et al. Clinical outcomes in non-surgically managed patients with very severe versus severe aortic stenosis. Heart 2011; 97:2029.

Leon MB, Smith CR, Mack M, et al. Transcatheter aortic-valve implantation for aortic stenosis in patients who cannot undergo surgery. N Engl J Med 2010; 363:1597.

Ben-Dor I, Pichard AD, Gonzalez MA, et al. Correlates and causes of death in patients with severe symptomatic aortic stenosis who are not eligible to participate in a clinical trial of transcatheter aortic valve implantation. Circulation 2010; 122:S37.

Faggiano P, Antonini-Canterin F, Ribichini F, et al. Pulmonary artery hypertension in adult patients with symptomatic valvular aortic stenosis. Am J Cardiol 2000; 85:204.