Αιφνίδια καρδιακή ανακοπή και αιφνίδιος καρδιακός θάνατος
Τι είναι η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή;
Η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή είναι η αιφνίδια διακοπή της καρδιακής λειτουργίας, δηλαδή όταν η καρδιά ξαφνικά σταματάει να χτυπά. Αποτελεί επείγουσα κατάσταση και πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα θεραπεία, αλλιώς ο ασθενής πεθαίνει (αιφνίδιος καρδιακός θάνατος). Αλλά δυστυχώς ακόμα και όταν εφαρμόζεται άμεσα θεραπεία, η πλειοψηφία των ασθενών δεν επιβιώνει.
Η καρδιά έχει το δικό της ηλεκτρικό σύστημα που την βοηθάει να χτυπάει ρυθμικά. Στην αιφνίδια καρδιακή ανακοπή, αυτό το ηλεκτρικό σύστημα παύει να λειτουργεί φυσιολογικά, οδηγώντας σε έναν μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό (καρδιακή αρρυθμία). Αυτή η καρδιακή αρρυθμία στις περισσότερες περιπτώσεις αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής, ονομάζεται «κοιλιακή μαρμαρυγή» , και προκαλεί ακανόνιστη συστολή των δύο μεγάλων κοιλοτήτων της καρδιάς (των κοιλιών) με αποτέλεσμα να μην αντλεί η καρδιά αίμα.
Η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή είναι κάτι διαφορετικό από το έμφραγμα μυοκαρδίου. Στο έμφραγμα, μία από τις αρτηρίες που αιματώνουν την καρδιά, μπλοκάρει (αποφράσσεται), και ένα τμήμα της καρδιάς νεκρώνεται. Αλλά η καρδιά συνεχίζει να χτυπάει. Όμως ένα έμφραγμα μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανακοπή.
Τι προκαλεί την αιφνίδια καρδιακή ανακοπή;
Η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή συνήθως προκαλείται σε άτομα που ήδη έχουν κάποιο καρδιολογικό πρόβλημα, είτε το γνωρίζουν , είτε όχι. Καρδιακά προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδια καρδιακή ανακοπή, είναι:
- Στεφανιαία νόσος , δηλαδή στένωση των αρτηριών που αιματώνουν την καρδιά από εναποθέσεις λίπους
- Έμφραγμα μυοκαρδίου
- Πάχυνση του τοιχώματος της καρδιάς, που ονομάζεται «μυοκαρδιοπάθεια» (https://kolios-kardiologos.gr/υπερτροφική-μυοκαρδιοπάθεια )
- Άλλα προβλήματα του ηλεκτρικού κυκλώματος της καρδιάς
- Καρδιακή ανεπάρκεια , δηλαδή όταν η καρδιά δεν αντλεί φυσιολογικά αίμα, αλλά υπολειτουργεί (https://kolios-kardiologos.gr/kardiaki-aneparkeia )
Άλλες καταστάσεις που επίσης μπορεί να προκαλέσουν αιφνίδια καρδιακή ανακοπή περιλαμβάνουν:
- Ορισμένα πνευμονολογικά προβλήματα
- Σοβαρός τραυματισμός, πνιγμός ή ηλεκτροπληξία
- Χρήση παράνομων ουσιών-ναρκωτικών
- Διαταραχές ηλεκτρολυτών-Οι ηλεκτρολύτες είναι συστατικά του σώματος , όπως το κάλιο και το νάτριο, που το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται για να λειτουργεί φυσιολογικά
Ποια είναι τα συμπτώματα της αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής;
Πολλοί ασθενείς δεν έχουν προειδοποιητικά συμπτώματα πριν από ένα επεισόδιο καρδιακής ανακοπής, αλλά σχεδόν οι μισοί έχουν. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν είτε λίγο από την ανακοπή, είτε μέρες πριν από αυτή. Τα συμπτώματα θα μπορούσε να είναι:
- Πόνος στο στήθος (στηθάγχη) και δυσκολία στην ανάσα (δύσπνοια)
- Αίσθημα ότι η καρδιά ξαφνικά χτυπάει πολύ γρήγορα, άρρυθμα, ή σαν να χάνει παλμούς
- Αίσθημα αδυναμίας ή ζάλης
Όταν ένα άτομο υφίσταται αιφνίδια καρδιακή ανακοπή, χάνει τις αισθήσεις του, δεν έχει σφυγμό και δεν αναπνέει.
Πώς θεραπεύεται η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή;
Η αιφνίδια καρδιακή ανακοπή πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα με τους εξής τρόπους:
Καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ-Cardiopulmonary resuscitation–CPR) : Η ΚΑΡΠΑ (https://kolios-kardiologos.gr/cpr-karpa ) είναι ένας μηχανικός τρόπος διακίνησης αίματος και οξυγόνου στο ανθρώπινο σώμα (και κυρίως στον εγκέφαλο), όταν η καρδιά σταματήσει να χτυπάει. Περιλαμβάνει θωρακικές συμπιέσεις, δηλαδή επαναλαμβανόμενες συμπιέσεις του θώρακα στο ύψος του στέρνου, με στόχο την συμπίεση της καρδιάς και την μετακίνηση αίματος στον εγκέφαλο (https://kolios-kardiologos.gr/cpr ).
Απινίδωση : Απαιτείται η χρήση μίας ειδικής συσκευής, που ονομάζεται απινιδωτής, η οποία χορηγεί ηλεκτρικό σοκ στην καρδιά. Ορισμένες φορές, αυτό το ηλεκτρικό σοκ μπορεί να επανεκκινήσει την καρδιά και να ξεκινήσει ένας φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός. Η απινίδωση έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι αποτελεσματική, όταν γίνεται άμεσα.
Όταν αυτές οι δύο θεραπευτικές προσεγγίσεις εφαρμόζονται άμεσα, μέσα στα πρώτα λεπτά από την αιφνίδια καρδιακή ανακοπή, ορισμένες φορές επιτυγχάνουν να επαναφέρουν την καρδιά. Εφόσον έχει αποκατασταθεί η καρδιακή λειτουργία, θα χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις και θεραπεία του ασθενούς, όπως :
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα: για τον έλεγχο της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς
- Ακτινογραφία θώρακος
- Εξετάσεις αίματος
- Υπέρηχος (τρίπλεξ) καρδιάς: για τον έλεγχο της καρδιακής λειτουργίας και συσταλτικότητας της καρδιάς
- Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις
Επιπλέον μπορεί να χρειαστεί να γίνει στεφανιογραφία (καρδιακός καθετηριασμός), ώστε να ελεγχθεί αν κάποια αρτηρία της καρδιάς έχει αποφραχθεί, και αντίστοιχα να αποκατασταθεί η ροή.
Επίσης , στους περισσότερους ασθενείς που επιβιώνουν από αιφνίδια καρδιακή ανακοπή, τοποθετείται στο σώμα τους σε δεύτερο χρόνο και μία συσκευή που ονομάζεται εμφυτεύσιμος καρδιομετατροπέας-απινιδωτής (ICD-implantable cardioverter-defibrillator). Αυτή η συσκευή τοποθετείται κάτω από το δέρμα κοντά στην καρδιά, όπως ένας βηματοδότης. Όταν ανιχνεύσει μία αρρυθμία που προκαλεί αιφνίδια καρδιακή ανακοπή, προσπαθεί να την ανατάξει (να την σταματήσει) αυτόματα χορηγώντας ηλεκτρικό ρεύμα.
Πώς είναι η ζωή ενός ανθρώπου που έχει επιβιώσει από αιφνίδια καρδιακή ανακοπή;
Εξαρτάται, εν μέρη, από την αιτία που την προκάλεσε και από το πόσο γρήγορα εφαρμόστηκε θεραπεία. Ορισμένοι άνθρωποι αποκαθίστανται πλήρως ενώ άλλοι μπορεί να έχουν μακροχρόνια, ενίοτε σοβαρά, κυρίως νευρολογικά, προβλήματα.
Μετάφραση-Επιμέλεια
Μάριος Δ. Κολιός
Ειδικός Καρδιολόγος-Στρατιωτικός Ιατρός
Επιστημονικός Συνεργάτης Α’ Καρδιολογικής Κλινικής ΠΓΝ Ιωαννίνων
